امروز, نهم اسفند ۱۳۸۸ برابر با بيست و هشتم فوريه ۲۰۱۰
صفحه نخست
عقب نشيني در ميدان رقابتبزرگترین میادین نفتی و گازی ایران مشترک است عراق از ایران در حال پیشی گرفتن استايلنا : وزیر نفت به اتفاق رییس دولت چندی پیش هر دو از دگرگونی مثبت در صنعت نفت طی ماه‌های آتی به خصوص در حوزه میادین مشترک خبردادند. رييس جمهور درآخرین کنفرانس خبری‌اش در این مورد گفت: در لایحه بودجه سال 89 که به مجلس ارائه شده است، حداقل 25 میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز پیش بینی کرده‌ایم. متعاقب این صحبت به تازگی مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران در جمع خبرنگاران گفته است که: شناسايي کل منابع هيدروکربوري در پهنه كشور با اولويت مخازن مشترک يکي از سياست‌هاي کلان صنعت نفت است و مهم‌ترين چالش پيش روي صنعت نفت کشف و استخراج منابع هيدروکربوري و گاز از ميادين مشترک است. تاکید جشن ساز بر کشف منابع مشترک در حالی است که ایران در حوزه‌های کشف شده فعلی وضعیت مناسبی در برداشت ندارد و به سرمایه‌گذاری و توسعه میادین نیاز مبرم دارد و مهم‌تر آن‌که بزرگترین میادین نفتی ما چون یادآوران و آزادگان و گازی ما، پارس جنوبی با همسایگان مشترک است. تاکنون هم از نظر زمانی یعنی آغاز به برداشت و هم از نظر میزان فعلی برداشت ایران رقابت را به قطر در پارس جنوبی واگذار کرده است. بنا به گفته‌های جشن ساز و رشد عراق در برگزاری مناقصه و توسعه میدان باید این رقیب را هم بیش از گذشته جدی گرفت. عراق از ایران در حال پیشی گرفتن است قطر تاکنون با 400 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز خود از سال 1367توانسته است از پارس جنوبی (گنبد شمالی قطر) به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان، برداشت کند. اما ایران با سرمایه گذاری 40(کمترین میزان) تا 70 (بهترین میزان)میلیارد دلاری در پارس جنوبی و عسلویه فاصله زیادی تا میزان برداشت قطری‌ها دارد و در بهترین حالت هم اکنون ایران در حال برداشت از 7فاز از میدان پارس جنوبی است و چشم انداز برداشت بیشتر هم تا یکی دوسال آینده روشن نیست. البته اگر تولید و ساخت شیر و تجهیزات سرچاهی که به علت تحریم به ایران داده نشد در اراک طبق برنامه پیش برود شاید فاز 9و10 تولید خود را سال آینده وارد مدار کنند. در سویی دیگر عربستان نیز در میادین دریایی یا فلات قاره خود و میادین مشترک سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده و گفته میشود روزانه سه میلیون بشکه نفت از میادین فلات قاره خود برداشت می‌کند. میدان نفتی فروزان مشترک بین ایران و عربستان است که سهم برداشت رقیب از ایران بیشتر است. کارشناسان رقم تخمینی لازم برای سرمایه‌گذاری در میادین مشترک ایران با کشورهای خلیج فارس را حدود 60 میلیارد دلار برآورد کرده‌اند. شاید بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و به خصوص میادین مشترک ایران، سال های 1384 تا 1387 بوده که قیمت نفت بین 40دلار تا بالای 140 دلار رسید و سیصد میلیارد دلار درآمد عاید کشور شد. مدیر عامل شرکت نفت می‌گوید: سال گذشته از محل فروش نفت، حدود 78 ميليارد دلار درآمد عايد کشور شد که از اين ميزان 30 درصد به وزارت نفت اختصاص يافت و اين رقم نيز با کسر ماليات و عوارض به 13 درصد رسيد. وي تصريح کرد: اعتبارهاي سال گذشته حتي 50 درصد از نيازهاي ما را پوشش نداد؛ از اين رو نمي‌توانيم تنها به منابع مالي داخلي براي تامين نيازها بسنده کنيم. جشن ساز با تاکيد بر لزوم سرمايه‌گذاري در صنعت نفت، گفت: اگر از سرمايه‌گذاري در اين صنعت غافل شويم، کمترين زيان آن، دست نيافتن به اهداف تعيين شده در چشم انداز خواهد بود. وی در بخش دیگری از صحبت هایش به رشد عراق در تولید و توسعه میادین خود خبر داد و عنوان کرد: کشور عراق از سال 2007 ميلادي پس از يک دوره توقف کار توسعه ميادين خود را آغاز کرده است؛ به طوري که از آن سال تاکنون 70 بلوک اکتشافي و 65 ميدان نفتي به مناقصه برده شده است. وي با اشاره به اينکه شيوه قراردادهاي کشور عراق جهت توسعه ميادين نفت و گازي به روش بيع متقابل است، اظهار داشت: اما اين کشور با انجام اصلاحاتي در قرارداد بيع متقابل سرعت کار خود را جلو برده است. به گفته وي، اين کشور از 70 بلوک اکتشافي که به مناقصه برده 10 بلوک را عرضه کرده و 7 بلوک نيز صاحب کار دارند. همچنين قرارداد توسعه 3 ميدان نيز از 65 ميداني که به مناقصه رفته بسته شده است. «جشن ساز» در ادامه در مورد برنامه عراق براي افزايش توليد نفت و گاز خود توضيح داد: عراق امروز 112 ميليارد بشکه نفت و بين 10 تا 15 تريليون متر مکعب ذخاير گازي دارد که بر اساس برنامه مي خواهد ميزان پتانسيل نفتي خود را به 160 تا 170 ميليارد بشکه برساند و ميزان توليد خود را نيز افزايش دهد. به گزارش خبرنگار ما، در حال حاضر ميزان ذخاير نفتي ايران 138 ميليارد بشکه است که در صورتي که ايران برنامه هاي خود را در زمينه افزايش ذخاير و توليد انرژي سرعت ندهد عملا جايگاه دوم خود در اوپک را از دست خواهد داد. مديرعامل شركت ملي نفت در ادامه با اشاره به ميدان «مجنون» در عراق گفت: اين ميدان يکي از بزرگترين ميدان هاي نفتي عراق و خاورميانه است که با ميدان «آزادگان» در ايران مشترک است. سرمایه گذاری از نظر سیف الله جشن ساز در میادینی که منتظر توسعه هستند و تاکنون اقدامی در آنها صورت نگرفته به10تا 15میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد اما بسیاری از میادین نفتی وگازی مشترک برداشت از آنها صورت گرفته و منتظر سرمایه‌گذاری جدید و ورود فناوری‌های تازه برای برداشت بیشتر هستند مانند میدان مشترک فروزان با عربستان که چندین سال است مناقصه توسعه آن به دلایل نا معلوم به تعویق می‌افتد یا برداشت از میدان سلمان یا مهم‌ترین انها پارس جنوبی. در ادامه به بررسی دقیق ومورد به مورد میادین مشترک ایران با کشورهای همسایه پرداخته میشود. معرفی میادین مشترک با جزییات ایران با کشورهای همسايه يعنی عراق، تركمنستان، کويت، عربستان، قطر، امارات و عمان دارای مخازن اشتراکی است. حداقل 16 مخزن در اين ارتباط وجود دارد. مخازن مشترک خشکی ايران با کشورهاي عراق و تركمنستان است. در طول مرز مشترک ايران و عراق پنج مخزن نفتی نفت‌شهر، دهلران، پايدار غرب، آزادگان و يادآوران وجود دارد. در مرز مشترك ايران و تركمنستان نيز ميدان گازي گنبدلي قرار دارد. 10 ميدان باقيمانده آبی با کشورهای همسايه خليج فارس مشترك هستند. ميدان گازی آرش تنها ميدان مشترک ايران با کشور کويت در آب‌های خليج فارس است. ميادين نفتی اسفنديار، فروزان، فرزاد (A) و فرزاد (B) نيز با کشور عربستان مشترک است. ميادين فرزاد (A) و(B) گاهی با نام‌های ميادين فارسی (A) و (B) نيز از آنها ياد میشود. تاکنون مخزن مشترکی بين ايران و بحرين در آب‌های خليج فارس کشف و گزارش نشده است. ميدان نفتی نفت‌شهر ميدان نفتی نفت‌شهر در فاصله ١٠٠ کيلومتري شمال غربی ايلام و ٢٣٠ کيلومتری جنوب غربی کرمانشاه واقع است. اين ميدان در حال حاضر در حال توليد است و تنها ميدان نفتي در حال توليد استان کرمانشاه است كه دارای 692 ميليون بشکه نفت و کلاهک گازی است. در ميدان نفت‌شهر هم‌اكنون واحد بهره‌برداری جديدی ساخته شده و احداث واحد نمک‌زدايی برای افزايش توليد ميدان در دستور کار قرار دارد .اين ميدان در عراق با نام "نفت‌خانه" شناخته مي‌شود. ميدان نفتي دهلران ميدان نفتي دهلران در سال 1351 كشف شد. ميزان نفت خام درجاي اوليه اين ميدان كه در نزديكي مرز عراق قرار دارد، 4212 ميليون بشكه است كه 635 ميليون بشكه آن را مي‌توان برداشت كرد. از ميدان نفتي دهلران تا سال 1370 حدود 12 ميليون بشكه نفت برداشت شده است. پايدار غرب ميدان نفتي پايدار در 110 کيلومتري شمال غربي اهواز و 10 کيلومتري مرز عراق قرار دارد. ميدان نفتي پايدار غرب نيز در 21 کيلومتري ميدان نفتي پايدار واقع شده است. ميزان نفت خام درجاي ميدان نفتي پايدار غرب 1956 ميليون بشكه است. آزادگان ميدان آزادگان در مجاورت ميدان "مجنون" عراق واقع شده است. اين ميدان يکی از بزرگترين ميدان‌هاي نفتی ايران و جهان است که در سال 1376 کشف شده است. اين ميدان در٨٠ کيلومتري غرب اهواز در منطقه دشت آزادگان واقع است. ميدان نفتي آزادگان به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم مي‌شود. ظرفيت اين ميدان ۳۳ ميليارد بشکه تخمين زده شده است. ظرفيت توليد اين ميدان ۲۶۰۰۰۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است. ميدان نفتي يادآوران ميدان يادآوران در مجاورت ميدان "سنباد" عراق واقع شده است. ميزان ذخيره درجای (Oil in Place, OIP) اين ميدان بيش از 17 ميليارد بشکه (7/2 کيلومتر مکعب) و مقدار ذخيره قابل بازيافت (Recoverable) آن نيز سه ميليارد بشکه (5/0 کيلومتر مکعب) تخمين زده شده است. پيش‌بينی شده است روزانه بين ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه نفت از اين ميدان قابل استحصال باشد. ميادين گنبدلي ميدان گازي گنبدلي، يك ميدان مشترك خشكي است كه در مجاورت كشور تركمنستان واقع شده و هم‌اكنون در حال توليد است. حجم گاز درجاي اين ميدان 25/13 ميليارد متر مكعب برآورد مي‌شود. توليد از اين ميدان در سال 1364 آغاز شد. توليد اوليه آن روزانه پنج ميليون متر مکعب بود و هم‌اکنون با بهره‌برداری از سه چاه و افت طبيعی فشار مخزن، توليد آن به روزانه يک ميليون متر مکعب کاهش يافته است ميدان نفتي/گازي آرش ميدان آرش تنها ميدان مشترک ايران با کشور کويت در آب‌های خليج فارس است. به نظر می‌رسد که ادامه اين ميدان در آب‌های کويت با ميدان "دورا" در ارتباط باشد. اين ميدان مشترک در سال 1379 کشف شد. ميدان نفتي و گازي آرش داراي نفت خام درجاي اوليه ۴۵٧ ميليون بشكه و گاز درجاي اوليه 5/22 ميليارد متر مكعب و ۶/٨٣ ميليون بشكه ميعانات گازي است. ميدان اسفنديار ميدان نفتی اسفنديار در آب‌های عربستان نامش به ميدان "لولو" تبديل میشود. اين ميدان داراي 532 ميليون بشكه نفت خام درجا است. ميدان فروزان ميدان فروزان از ميدان‌های مشترک با کشور عربستان سعودی واقع در خليج فارس است که در فاصله 7/99 کيلومتری جنوب غربی جزيره خارگ قرار دارد. اين ميدان داراي 2309 ميليون بشكه نفت خام درجا است. بخش عربستانی ميدان فروزان در اين کشور با نام ميدان "مرجان" شناخته میشود. ميدان فروزان به همراه ميدان اسفنديار جز بلوک عملياتی و اکتشافی ناحيه خارک شرکت فلات قاره است. در حال حاضر دو کشور ايران و عربستان به صورت جداگانه از اين ميدان برداشت مي‌کنند. توليد از اين ميدان از اوايل دهه هفتاد ميلادی آغاز و تا پايان سال 2002 ميلادی حدود 550 ميليون بشکه نفت از آن توليد شده است. ميدان فروزان دارای دو سکوی فرآورش و بهره‌برداری، يک سکوی اقامتی و دو سکوی مربوط به سوزندان گازهای همراه است. همچنين 12 سکوی اقماری در اين ميدان موجود است که نفت توليدی از آنها به وسيله خطوط لوله زيردريايی به سکوهای فرآورش منتقل می‌شوند. توليد کنونی اين ميدان نفتی مشترک به بيش از 46 هزار بشکه در روز افزايش يافته است. همچنين دو چاه F16-1 و F16-6 در ميدان نفتی فروزان در حال حفاری و احداث است که بزودی با وارد شدن اين دو چاه توليد ميدان مشترک فروزان به 50 هزار بشکه در روز می‌رسد. ميادين گازی فرزاد A و B ميادين فرزاد (A) و(B) گاهی با نام‌های ميادين فارسی (A) و (B) نيز از آنها ياد میشود. بخش خارجی ميدان فرزاد (A) در عربستان با نام ميدان "حصبه" شهرت يافته است. اين ميادين از ميادين کوچك گازی ايراني در نزديکی هم (جزيره فارسی) بلوک اکتشافی فارسی هستند. در ميدان گازي فرزاد B تاکنون دو چاه توليدي حفر شده است. ميدان گازي فرزاد B با ذخيره درجاي حدود 249.2 ميليارد متر مكعب گاز طبيعي دارد. بخش بسيار ناچيزی از ساختمان فرزادA-حصبه در قسمت ايرانی است. در حالی که بخش اعظم ساختمان فرزاد B در آب‌های ايران واقع شده است. ميدان فارسي در بخش شرقي خليج فارس نزديك مرز عربستان واقع شده و 3500 كيلومتر مربع مساحت دارد. پارس جنوبي ميدان گازی فوق عظيم پارس جنوبی که در ادامه به ميدان شمال تبديل میشود، با کشور قطر مشترک است. اين ميدان يكي از بزرگترين و مهم‌ترين ميادين اشتراکی ايران و دنيا است. مهم‌ترين ميدان گازي دريايي کشور داراي ١٣١٣٠ ميليارد متر مكعب گاز درجا است. هم‌اکنون 28تريليون متر مكعب گاز درجا در کشور وجود دارد که نزديک به 50 درصد از ذخاير گازى کشور (8 درصد کل مخازن گازی دنيا) تنها در ميدان پارس جنوبى قرار دارد. اين ميدان همچنين داراى ميعانات گازى در جاى معادل ١٨ هزار ميليون بشكه است. هم‌اكنون رقيب ايران در ميدان مشترك پارس‌جنوبي (قطر) حدود 20 دستگاه دكل حفاري دريايي در حال فعاليت دارد و اين در صورتي است كه ايران در اين ميدان مشترك تنها داراي دو دكل است. کشور قطر توليد گاز از ميدان پارس جنوبی را از سال 1990 ميلادی آغاز کرده است، اما اولين فاز گازی ايران برای برداشت گاز از اين ميدان مشترک در سال 2001 ميلادی شروع شد که اين حاکی از عقب‌ماندگی 11 ساله در برداشت گاز از اين ميدان مشترک است. در سال‌های گذشته تلاش‌های بسياری برای جبرای عقب‌ماندگی برداشت گاز از اين ميدان نسبت به شريک قطری انجام شده است. سلمان ميدان سلمان از مخازن مشترک ايران با امارات متحده عربی است که اين ميدان در کشور همسايه به نام "ابولبخوش"، " شناخته شده است. ميدان سلمان (ساسان سابق) در سال 1344 (1965) در خليج فارس و منطقه لاوان کشف شد. ذخيره نفت خام ميدان سلمان 4073 ميليون بشكه و گاز۵/١٨٣ ميليون متر مكعب گاز درجا است. بهره‌برداري از اين ميدان در سال 1347 آغاز شد. بخش اعظم اين ميدان در آب‌های ايرانی خليج فارس واقع شده است. توليد کنونی اين ميدان نفتی مشترک 51 هزار بشکه در روز است. فرزام مخزن فرزام، از مخازن مشترک ايران با امارات متحده عربی است. اين ميدان در کشور همسايه به نام "فلاح" شناخته شده است. حجم نفت درجاي ميدان فرزام در محدوده توسعه 258.6 ميليون بشكه برآورد شده است. ميدان نفتی نصرت مخزن نصرت از مخازن مشترک ايران با امارات متحده عربی است که اين ميدان در کشور همسايه به نام "فاتح" شناخته شده است. مقدار نفت درجای اين ميدان ١٨٨ ميليون بشكه است. ميدان نصرت توسط دو کشور و به‌صورت جداگانه مورد بهره‌برداري قرار گرفته است که برداشت ايران حدود دو هزار بشكه در روز است. هنگام تنها ميدان مشترک ايران با کشور عمان ميدان گازي هنگام است. در اين ميدان گاز درجايی برابر با حجم ۴/٢٢ ميليارد متر مكعب وجود دارد. ميدان مبارك ميدان دريائي مبارك با گاز درجاي 6/14 ميليارد مترمكعب و نفت درجاي 128 ميليون بشكه با شارجه مشترك است. بزرگترين مخازن نفتی (يادآوران و آزادگان) و گازی (پارس جنوبی) ايران در مناطق مرزی و به‌صورت مشترک با کشورهای همسايه است. تعداد دكل‌هاي حفاري به كارگرفته شده در ميدان‌هاي نفت و گاز به طور معمول شاخص مطلوبي براي ارزيابي توسعه ميدان‌ها و در نهايت بهره‌برداري بيشتر از منابع هيدروكربوري به شمار مي‌آيد تا آن جا كه برخورداري از تعداد بيشتري از دكل‌هاي حفاري در مخازن مشترك مي‌تواند نويدبخش بهره‌برداري بيشتر از منابع آن ميدان در مقايسه با طرف رقيب ايران که در ميادين فوق با کشورهاي حاشيه خليج فارس شريک است، تاکنون نتوانسته آن‌طور که شايسته است از اين ميادين مشترک استفاده و به‌حق خود در بهره‌برداري از اين ميادين دست پيدا کند. از سوى ديگر، برداشت يك‌جانبه از ميدان‌هاى مشترك، افت فشار را در بخش بهره‌بردارى‌شده کاهش و در نتيجه، منابع نفت و گاز را به سوى ديگر سوق مى‌دهد. اين پديده (مهاجرت) سبب مى‌شود کشورى که در حال بهره‌بردارى يك‌جانبه است، از سهم بيشترى بهره‌مند شود. تا جاییکه گزارش های تایید نشده حکایت از مهاجرت سالانه 6میلیارد دلار گاز از سوی ایران به قطر دارد. گزارش از مهدي افشارنيك
صفحه نخست
عقب نشيني در ميدان رقابتبزرگترین میادین نفتی و گازی ایران مشترک است عراق از ایران در حال پیشی گرفتن استايلنا : وزیر نفت به اتفاق رییس دولت چندی پیش هر دو از دگرگونی مثبت در صنعت نفت طی ماه‌های آتی به خصوص در حوزه میادین مشترک خبردادند. رييس جمهور درآخرین کنفرانس خبری‌اش در این مورد گفت: در لایحه بودجه سال 89 که به مجلس ارائه شده است، حداقل 25 میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز پیش بینی کرده‌ایم. متعاقب این صحبت به تازگی مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران در جمع خبرنگاران گفته است که: شناسايي کل منابع هيدروکربوري در پهنه كشور با اولويت مخازن مشترک يکي از سياست‌هاي کلان صنعت نفت است و مهم‌ترين چالش پيش روي صنعت نفت کشف و استخراج منابع هيدروکربوري و گاز از ميادين مشترک است. تاکید جشن ساز بر کشف منابع مشترک در حالی است که ایران در حوزه‌های کشف شده فعلی وضعیت مناسبی در برداشت ندارد و به سرمایه‌گذاری و توسعه میادین نیاز مبرم دارد و مهم‌تر آن‌که بزرگترین میادین نفتی ما چون یادآوران و آزادگان و گازی ما، پارس جنوبی با همسایگان مشترک است. تاکنون هم از نظر زمانی یعنی آغاز به برداشت و هم از نظر میزان فعلی برداشت ایران رقابت را به قطر در پارس جنوبی واگذار کرده است. بنا به گفته‌های جشن ساز و رشد عراق در برگزاری مناقصه و توسعه میدان باید این رقیب را هم بیش از گذشته جدی گرفت. عراق از ایران در حال پیشی گرفتن است قطر تاکنون با 400 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز خود از سال 1367توانسته است از پارس جنوبی (گنبد شمالی قطر) به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان، برداشت کند. اما ایران با سرمایه گذاری 40(کمترین میزان) تا 70 (بهترین میزان)میلیارد دلاری در پارس جنوبی و عسلویه فاصله زیادی تا میزان برداشت قطری‌ها دارد و در بهترین حالت هم اکنون ایران در حال برداشت از 7فاز از میدان پارس جنوبی است و چشم انداز برداشت بیشتر هم تا یکی دوسال آینده روشن نیست. البته اگر تولید و ساخت شیر و تجهیزات سرچاهی که به علت تحریم به ایران داده نشد در اراک طبق برنامه پیش برود شاید فاز 9و10 تولید خود را سال آینده وارد مدار کنند. در سویی دیگر عربستان نیز در میادین دریایی یا فلات قاره خود و میادین مشترک سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده و گفته میشود روزانه سه میلیون بشکه نفت از میادین فلات قاره خود برداشت می‌کند. میدان نفتی فروزان مشترک بین ایران و عربستان است که سهم برداشت رقیب از ایران بیشتر است. کارشناسان رقم تخمینی لازم برای سرمایه‌گذاری در میادین مشترک ایران با کشورهای خلیج فارس را حدود 60 میلیارد دلار برآورد کرده‌اند. شاید بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و به خصوص میادین مشترک ایران، سال های 1384 تا 1387 بوده که قیمت نفت بین 40دلار تا بالای 140 دلار رسید و سیصد میلیارد دلار درآمد عاید کشور شد. مدیر عامل شرکت نفت می‌گوید: سال گذشته از محل فروش نفت، حدود 78 ميليارد دلار درآمد عايد کشور شد که از اين ميزان 30 درصد به وزارت نفت اختصاص يافت و اين رقم نيز با کسر ماليات و عوارض به 13 درصد رسيد. وي تصريح کرد: اعتبارهاي سال گذشته حتي 50 درصد از نيازهاي ما را پوشش نداد؛ از اين رو نمي‌توانيم تنها به منابع مالي داخلي براي تامين نيازها بسنده کنيم. جشن ساز با تاکيد بر لزوم سرمايه‌گذاري در صنعت نفت، گفت: اگر از سرمايه‌گذاري در اين صنعت غافل شويم، کمترين زيان آن، دست نيافتن به اهداف تعيين شده در چشم انداز خواهد بود. وی در بخش دیگری از صحبت هایش به رشد عراق در تولید و توسعه میادین خود خبر داد و عنوان کرد: کشور عراق از سال 2007 ميلادي پس از يک دوره توقف کار توسعه ميادين خود را آغاز کرده است؛ به طوري که از آن سال تاکنون 70 بلوک اکتشافي و 65 ميدان نفتي به مناقصه برده شده است. وي با اشاره به اينکه شيوه قراردادهاي کشور عراق جهت توسعه ميادين نفت و گازي به روش بيع متقابل است، اظهار داشت: اما اين کشور با انجام اصلاحاتي در قرارداد بيع متقابل سرعت کار خود را جلو برده است. به گفته وي، اين کشور از 70 بلوک اکتشافي که به مناقصه برده 10 بلوک را عرضه کرده و 7 بلوک نيز صاحب کار دارند. همچنين قرارداد توسعه 3 ميدان نيز از 65 ميداني که به مناقصه رفته بسته شده است. «جشن ساز» در ادامه در مورد برنامه عراق براي افزايش توليد نفت و گاز خود توضيح داد: عراق امروز 112 ميليارد بشکه نفت و بين 10 تا 15 تريليون متر مکعب ذخاير گازي دارد که بر اساس برنامه مي خواهد ميزان پتانسيل نفتي خود را به 160 تا 170 ميليارد بشکه برساند و ميزان توليد خود را نيز افزايش دهد. به گزارش خبرنگار ما، در حال حاضر ميزان ذخاير نفتي ايران 138 ميليارد بشکه است که در صورتي که ايران برنامه هاي خود را در زمينه افزايش ذخاير و توليد انرژي سرعت ندهد عملا جايگاه دوم خود در اوپک را از دست خواهد داد. مديرعامل شركت ملي نفت در ادامه با اشاره به ميدان «مجنون» در عراق گفت: اين ميدان يکي از بزرگترين ميدان هاي نفتي عراق و خاورميانه است که با ميدان «آزادگان» در ايران مشترک است. سرمایه گذاری از نظر سیف الله جشن ساز در میادینی که منتظر توسعه هستند و تاکنون اقدامی در آنها صورت نگرفته به10تا 15میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد اما بسیاری از میادین نفتی وگازی مشترک برداشت از آنها صورت گرفته و منتظر سرمایه‌گذاری جدید و ورود فناوری‌های تازه برای برداشت بیشتر هستند مانند میدان مشترک فروزان با عربستان که چندین سال است مناقصه توسعه آن به دلایل نا معلوم به تعویق می‌افتد یا برداشت از میدان سلمان یا مهم‌ترین انها پارس جنوبی. در ادامه به بررسی دقیق ومورد به مورد میادین مشترک ایران با کشورهای همسایه پرداخته میشود. معرفی میادین مشترک با جزییات ایران با کشورهای همسايه يعنی عراق، تركمنستان، کويت، عربستان، قطر، امارات و عمان دارای مخازن اشتراکی است. حداقل 16 مخزن در اين ارتباط وجود دارد. مخازن مشترک خشکی ايران با کشورهاي عراق و تركمنستان است. در طول مرز مشترک ايران و عراق پنج مخزن نفتی نفت‌شهر، دهلران، پايدار غرب، آزادگان و يادآوران وجود دارد. در مرز مشترك ايران و تركمنستان نيز ميدان گازي گنبدلي قرار دارد. 10 ميدان باقيمانده آبی با کشورهای همسايه خليج فارس مشترك هستند. ميدان گازی آرش تنها ميدان مشترک ايران با کشور کويت در آب‌های خليج فارس است. ميادين نفتی اسفنديار، فروزان، فرزاد (A) و فرزاد (B) نيز با کشور عربستان مشترک است. ميادين فرزاد (A) و(B) گاهی با نام‌های ميادين فارسی (A) و (B) نيز از آنها ياد میشود. تاکنون مخزن مشترکی بين ايران و بحرين در آب‌های خليج فارس کشف و گزارش نشده است. ميدان نفتی نفت‌شهر ميدان نفتی نفت‌شهر در فاصله ١٠٠ کيلومتري شمال غربی ايلام و ٢٣٠ کيلومتری جنوب غربی کرمانشاه واقع است. اين ميدان در حال حاضر در حال توليد است و تنها ميدان نفتي در حال توليد استان کرمانشاه است كه دارای 692 ميليون بشکه نفت و کلاهک گازی است. در ميدان نفت‌شهر هم‌اكنون واحد بهره‌برداری جديدی ساخته شده و احداث واحد نمک‌زدايی برای افزايش توليد ميدان در دستور کار قرار دارد .اين ميدان در عراق با نام "نفت‌خانه" شناخته مي‌شود. ميدان نفتي دهلران ميدان نفتي دهلران در سال 1351 كشف شد. ميزان نفت خام درجاي اوليه اين ميدان كه در نزديكي مرز عراق قرار دارد، 4212 ميليون بشكه است كه 635 ميليون بشكه آن را مي‌توان برداشت كرد. از ميدان نفتي دهلران تا سال 1370 حدود 12 ميليون بشكه نفت برداشت شده است. پايدار غرب ميدان نفتي پايدار در 110 کيلومتري شمال غربي اهواز و 10 کيلومتري مرز عراق قرار دارد. ميدان نفتي پايدار غرب نيز در 21 کيلومتري ميدان نفتي پايدار واقع شده است. ميزان نفت خام درجاي ميدان نفتي پايدار غرب 1956 ميليون بشكه است. آزادگان ميدان آزادگان در مجاورت ميدان "مجنون" عراق واقع شده است. اين ميدان يکی از بزرگترين ميدان‌هاي نفتی ايران و جهان است که در سال 1376 کشف شده است. اين ميدان در٨٠ کيلومتري غرب اهواز در منطقه دشت آزادگان واقع است. ميدان نفتي آزادگان به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم مي‌شود. ظرفيت اين ميدان ۳۳ ميليارد بشکه تخمين زده شده است. ظرفيت توليد اين ميدان ۲۶۰۰۰۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است. ميدان نفتي يادآوران ميدان يادآوران در مجاورت ميدان "سنباد" عراق واقع شده است. ميزان ذخيره درجای (Oil in Place, OIP) اين ميدان بيش از 17 ميليارد بشکه (7/2 کيلومتر مکعب) و مقدار ذخيره قابل بازيافت (Recoverable) آن نيز سه ميليارد بشکه (5/0 کيلومتر مکعب) تخمين زده شده است. پيش‌بينی شده است روزانه بين ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه نفت از اين ميدان قابل استحصال باشد. ميادين گنبدلي ميدان گازي گنبدلي، يك ميدان مشترك خشكي است كه در مجاورت كشور تركمنستان واقع شده و هم‌اكنون در حال توليد است. حجم گاز درجاي اين ميدان 25/13 ميليارد متر مكعب برآورد مي‌شود. توليد از اين ميدان در سال 1364 آغاز شد. توليد اوليه آن روزانه پنج ميليون متر مکعب بود و هم‌اکنون با بهره‌برداری از سه چاه و افت طبيعی فشار مخزن، توليد آن به روزانه يک ميليون متر مکعب کاهش يافته است ميدان نفتي/گازي آرش ميدان آرش تنها ميدان مشترک ايران با کشور کويت در آب‌های خليج فارس است. به نظر می‌رسد که ادامه اين ميدان در آب‌های کويت با ميدان "دورا" در ارتباط باشد. اين ميدان مشترک در سال 1379 کشف شد. ميدان نفتي و گازي آرش داراي نفت خام درجاي اوليه ۴۵٧ ميليون بشكه و گاز درجاي اوليه 5/22 ميليارد متر مكعب و ۶/٨٣ ميليون بشكه ميعانات گازي است. ميدان اسفنديار ميدان نفتی اسفنديار در آب‌های عربستان نامش به ميدان "لولو" تبديل میشود. اين ميدان داراي 532 ميليون بشكه نفت خام درجا است. ميدان فروزان ميدان فروزان از ميدان‌های مشترک با کشور عربستان سعودی واقع در خليج فارس است که در فاصله 7/99 کيلومتری جنوب غربی جزيره خارگ قرار دارد. اين ميدان داراي 2309 ميليون بشكه نفت خام درجا است. بخش عربستانی ميدان فروزان در اين کشور با نام ميدان "مرجان" شناخته میشود. ميدان فروزان به همراه ميدان اسفنديار جز بلوک عملياتی و اکتشافی ناحيه خارک شرکت فلات قاره است. در حال حاضر دو کشور ايران و عربستان به صورت جداگانه از اين ميدان برداشت مي‌کنند. توليد از اين ميدان از اوايل دهه هفتاد ميلادی آغاز و تا پايان سال 2002 ميلادی حدود 550 ميليون بشکه نفت از آن توليد شده است. ميدان فروزان دارای دو سکوی فرآورش و بهره‌برداری، يک سکوی اقامتی و دو سکوی مربوط به سوزندان گازهای همراه است. همچنين 12 سکوی اقماری در اين ميدان موجود است که نفت توليدی از آنها به وسيله خطوط لوله زيردريايی به سکوهای فرآورش منتقل می‌شوند. توليد کنونی اين ميدان نفتی مشترک به بيش از 46 هزار بشکه در روز افزايش يافته است. همچنين دو چاه F16-1 و F16-6 در ميدان نفتی فروزان در حال حفاری و احداث است که بزودی با وارد شدن اين دو چاه توليد ميدان مشترک فروزان به 50 هزار بشکه در روز می‌رسد. ميادين گازی فرزاد A و B ميادين فرزاد (A) و(B) گاهی با نام‌های ميادين فارسی (A) و (B) نيز از آنها ياد میشود. بخش خارجی ميدان فرزاد (A) در عربستان با نام ميدان "حصبه" شهرت يافته است. اين ميادين از ميادين کوچك گازی ايراني در نزديکی هم (جزيره فارسی) بلوک اکتشافی فارسی هستند. در ميدان گازي فرزاد B تاکنون دو چاه توليدي حفر شده است. ميدان گازي فرزاد B با ذخيره درجاي حدود 249.2 ميليارد متر مكعب گاز طبيعي دارد. بخش بسيار ناچيزی از ساختمان فرزادA-حصبه در قسمت ايرانی است. در حالی که بخش اعظم ساختمان فرزاد B در آب‌های ايران واقع شده است. ميدان فارسي در بخش شرقي خليج فارس نزديك مرز عربستان واقع شده و 3500 كيلومتر مربع مساحت دارد. پارس جنوبي ميدان گازی فوق عظيم پارس جنوبی که در ادامه به ميدان شمال تبديل میشود، با کشور قطر مشترک است. اين ميدان يكي از بزرگترين و مهم‌ترين ميادين اشتراکی ايران و دنيا است. مهم‌ترين ميدان گازي دريايي کشور داراي ١٣١٣٠ ميليارد متر مكعب گاز درجا است. هم‌اکنون 28تريليون متر مكعب گاز درجا در کشور وجود دارد که نزديک به 50 درصد از ذخاير گازى کشور (8 درصد کل مخازن گازی دنيا) تنها در ميدان پارس جنوبى قرار دارد. اين ميدان همچنين داراى ميعانات گازى در جاى معادل ١٨ هزار ميليون بشكه است. هم‌اكنون رقيب ايران در ميدان مشترك پارس‌جنوبي (قطر) حدود 20 دستگاه دكل حفاري دريايي در حال فعاليت دارد و اين در صورتي است كه ايران در اين ميدان مشترك تنها داراي دو دكل است. کشور قطر توليد گاز از ميدان پارس جنوبی را از سال 1990 ميلادی آغاز کرده است، اما اولين فاز گازی ايران برای برداشت گاز از اين ميدان مشترک در سال 2001 ميلادی شروع شد که اين حاکی از عقب‌ماندگی 11 ساله در برداشت گاز از اين ميدان مشترک است. در سال‌های گذشته تلاش‌های بسياری برای جبرای عقب‌ماندگی برداشت گاز از اين ميدان نسبت به شريک قطری انجام شده است. سلمان ميدان سلمان از مخازن مشترک ايران با امارات متحده عربی است که اين ميدان در کشور همسايه به نام "ابولبخوش"، " شناخته شده است. ميدان سلمان (ساسان سابق) در سال 1344 (1965) در خليج فارس و منطقه لاوان کشف شد. ذخيره نفت خام ميدان سلمان 4073 ميليون بشكه و گاز۵/١٨٣ ميليون متر مكعب گاز درجا است. بهره‌برداري از اين ميدان در سال 1347 آغاز شد. بخش اعظم اين ميدان در آب‌های ايرانی خليج فارس واقع شده است. توليد کنونی اين ميدان نفتی مشترک 51 هزار بشکه در روز است. فرزام مخزن فرزام، از مخازن مشترک ايران با امارات متحده عربی است. اين ميدان در کشور همسايه به نام "فلاح" شناخته شده است. حجم نفت درجاي ميدان فرزام در محدوده توسعه 258.6 ميليون بشكه برآورد شده است. ميدان نفتی نصرت مخزن نصرت از مخازن مشترک ايران با امارات متحده عربی است که اين ميدان در کشور همسايه به نام "فاتح" شناخته شده است. مقدار نفت درجای اين ميدان ١٨٨ ميليون بشكه است. ميدان نصرت توسط دو کشور و به‌صورت جداگانه مورد بهره‌برداري قرار گرفته است که برداشت ايران حدود دو هزار بشكه در روز است. هنگام تنها ميدان مشترک ايران با کشور عمان ميدان گازي هنگام است. در اين ميدان گاز درجايی برابر با حجم ۴/٢٢ ميليارد متر مكعب وجود دارد. ميدان مبارك ميدان دريائي مبارك با گاز درجاي 6/14 ميليارد مترمكعب و نفت درجاي 128 ميليون بشكه با شارجه مشترك است. بزرگترين مخازن نفتی (يادآوران و آزادگان) و گازی (پارس جنوبی) ايران در مناطق مرزی و به‌صورت مشترک با کشورهای همسايه است. تعداد دكل‌هاي حفاري به كارگرفته شده در ميدان‌هاي نفت و گاز به طور معمول شاخص مطلوبي براي ارزيابي توسعه ميدان‌ها و در نهايت بهره‌برداري بيشتر از منابع هيدروكربوري به شمار مي‌آيد تا آن جا كه برخورداري از تعداد بيشتري از دكل‌هاي حفاري در مخازن مشترك مي‌تواند نويدبخش بهره‌برداري بيشتر از منابع آن ميدان در مقايسه با طرف رقيب ايران که در ميادين فوق با کشورهاي حاشيه خليج فارس شريک است، تاکنون نتوانسته آن‌طور که شايسته است از اين ميادين مشترک استفاده و به‌حق خود در بهره‌برداري از اين ميادين دست پيدا کند. از سوى ديگر، برداشت يك‌جانبه از ميدان‌هاى مشترك، افت فشار را در بخش بهره‌بردارى‌شده کاهش و در نتيجه، منابع نفت و گاز را به سوى ديگر سوق مى‌دهد. اين پديده (مهاجرت) سبب مى‌شود کشورى که در حال بهره‌بردارى يك‌جانبه است، از سهم بيشترى بهره‌مند شود. تا جاییکه گزارش های تایید نشده حکایت از مهاجرت سالانه 6میلیارد دلار گاز از سوی ایران به قطر دارد. گزارش از مهدي افشارنيك
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire