پرویز شهریاری چهره ماندگار ریاضیات درگذشت

پرویز شهریاری چهره‌ی ماندگار زرتشتی، استاد ریاضیات و سردبیر مجله‌های وهومن، دانش‌و مردم و چیستا پس از ٨٦ سال زندگی پربار علمی و فرهنگی، بامداد امروز، ٢٢ اردیبهشت‌ماه در بیمارستان‌ جم در تهران گذشت. شهریاری چندین سال سردبیر مجلهٔ سخن علمی نیز بود. همچنین دبیرستان‌های خوارزمی، مرجان و مدرسه‌ عالی اراک را نیز بنیان‌گذاشت تا بتواند راه‌گشای دانش‌اندوزی فرزندان ایران‌زمین باشد.

---

iran-emrooz.net | Fri, 11.05.2012, 15:51

استاد پرویز شهریاری، چهره ماندگار ریاضی كشور بامداد جمعه، 22 اردیبهشت ‌ماه در بیمارستان‌ جم تهران بر اثر سکته قلبی چشم از جهان فروبست.

به گزارش خبرنگار علمی ایسنا،‌ پیکر این استاد فقید، امروز در آرامگاه زرتشتیان تهران در قصر فیروزه تهران آرام گرفت.

استاد شهریاری از چهره‌های ماندگار در عرصه علم و آموزش كشور، دوم آذرماه 1305 در محله «دولت خانه» كرمان به دنیا آمد.

وی پس از اتمام دوران ابتدایی خود در دبستان كاویانی به دبیرستان ایرانشهر و سپس دانشسرای مقدماتی كرمان رفت و از آنجا كه شاگرد اول و دوم‌ها می‌توانستند برای ادامه تحصیل به تهران بروند، در دانشكده‌ ادبیات تهران به تحصیل مشغول شد؛ اما به دلیل شلوغی (350 نفره) كلاس‌های ادبی و از آنجا كه در مجموع شش نفر از آنها فارغ‌التحصیل می‌شدند به رشته ریاضی كه كمتر از 10 دانشجو داشت، تغییر رشته داد.

وی، پس از پایان كلاس مقدماتی (معادل سال آخر دبیرستان) درصدد ورود به دانشگاه بر آمد.

شهریاری جوان مایل بود كه تحصیلات خود را در دانشكده‌ فنی دانشگاه تهران ادامه دهد، ولی پس از مدتی دریافت كه فارغ‌التحصیلانی نظیر وی جز از طریق ورود به دانشكده‌ علوم یا ادبیات حق تحصیل در دانشگاه را ندارند. بنابراین از سال 1324 در رشته‌ ریاضی دانشكده علوم ثبت‌نام كرد و همزمان به تدریس در دبستان كاخ واقع در میدان رشدیه و كلاس‌های شبانه اقدام كرد.

نخستین كتاب شهریاری در سال 1327 به چاپ رسید و در فروردین سال بعد برای نخستین بار به اتهام فعالیت‌های سیاسی و ضدسلطنتی برای مدت سه ماه روانه‌ بازداشتگاه شد و از شركت در امتحان نهایی باز ماند.

پرویز شهریاری در دوران زندان، زبان روسی را كه یكی از مهمترین زبان‌های علمی روزگار بود، به طور كامل فراگرفت كه بركات این امر در طول بیش از نیم قرن تلاش‌های علمی وی در ترجمه‌ ده‌ها كتاب علمی از زبان روسی نمود یافته است.

شهریاری جوان در سال 1329 - یعنی زمانی كه هنوز در زندان بود - یك مجموعه كتاب درسی ریاضی دوره اول دبیرستان را تالیف كرد و نخستین اثر ترجمه‌ خود را كه یادگار دوران زندان بود در سال 1331 با عنوان «تاریخ حساب رنه تاتون» منتشر كرد.

وی از همان سال، تحصیلات خود در دانشكده‌ علوم را ادامه داد و در كنار آن تا 28 مرداد سال 1333 سردبیری هفته‌نامه «وهومن» را برعهده گرفت.

شهریاری، سرانجام در خرداد ماه سال 1332 لیسانس ریاضی دانشكده‌ علوم و لیسانس دانش‌سرای عالی را دریافت كرد و با حكم آموزش و پرورش تا خرداد ماه 1333 به تدریس در دبیرستان‌های شیراز پرداخت.

استاد در تابستان سال 1334 ازدواج كرد كه ثمره‌ این ازدواج پنج فرزند بود كه تمامی آنها جز فرزند دومشان كه در هشت سالگی در اثر تصادف فوت كرد، به مدارج عالی علمی و تحصیلی دست یافته‌اند.

استاد تا آذرماه 1335 زندگی مخفیانه داشت و در آن مدت با نام مستعار در یك دبیرستان و آموزشگاه شبانه تدریس می‌كرد تا این كه دستگیر شد و مدت 40 روز همراه با زن و فرزندش در خانه‌ای در تهران تحت بازداشت قرار گرفت و پس از آن به زندان پادگان قصر و سپس به قزل قلعه منتقل شد.

استاد شهریاری در فروردین ماه 1337 با قید كفایت آزاد شد و از مهرماه سال 1338 به صورت حق‌التدریسی در دبیرستان‌های مختلف تهران به آموزش دانش‌آموزان همت گمارد.

راه‌اندازی نخستین كلاس كنكور در ایران، گروه فرهنگی خوارزمی، تاسیس دبیرستان پسرانه و انتشارات خوارزمی، تاسیس دبیرستان دخترانه مرجان، تدریس در دانشكده‌ فنی دانشگاه تهران و دانش‌سرای عالی از جمله اقدامات استاد تا سال 1342 بود.

وی از سال 1342 تا 1349 در كنار فعالیت‌های وسیع آموزشی خود 90 شماره از مجله‌ «سخن علمی و فنی» را منتشر كرد.

استاد شهریاری، هم‌چنین از سال 1346 تا 1354 سرپرست دفتر ترویج علوم وزارت آموزش عالی بود و در آن مدت، نشریه‌ای به نام مسائل دانشگاهی برای استفاده‌ استادان دانشگاه‌ها منتشر می‌كرد. وی در فاصله‌ سال‌های 1350 تا آذرماه 1354 گروه فرهنگی مرجان، انتشارات توكا و مدرسه‌ عالی علوم اراك را پایه‌گذاری كرد.

شهریاری، خود تا سال 1356 در این مدرسه‌ عالی كه با كمك دكتر عبدالكریم قریب و دكتر حسین گل‌گلاب راه‌اندازی كرده بود، تدریس كرد. استاد هم‌چنین از سال 1354 تا 1362 مسوولیت نشریه‌های جانبی دانشگاه آزاد و از سال 1356 تا اسفند 1371، انتشار 70 شماره از مجله «آشتی با ریاضیات» و «آشنایی با ریاضیات» و هفت شماره از نشریه‌ «آشنایی با دانش» را برعهده داشت.

سردبیری نشریه‌ «چیستا» از جمله‌ی دیگر فعالیت‌های علمی و فرهنگی استاد است كه از شهریور ماه 1360 تاكنون تداوم داشته است. علاوه بر این وی از سال 1379 تا مهر ماه 1380، 17 شماره از ماهنامه‌ «دانش و مردم» را منتشر كرد.

در بیست و ششمین كنفرانس ریاضی كشور كه فروردین ماه 1374 در كرمان برگزار شد، به پاس یك عمر تلاش علمی و آموزشی استاد پرویز شهریاری از او به عنوان پیشكسوت ریاضی تجلیل شد. در سال‌های 1376 و 1378 نیز در نخستین كنفرانس آموزشی ریاضی در اصفهان و سومین گردهمایی شكوفه‌های ریاضی در دانشكده علوم ریاضی دانشگاه شهید بهشتی از وی تقدیر شد.

در سال 1379 به مناسبت سال جهانی ریاضیات (سال 2000) در مراكز مختلف به عنوان پیشكسوت از استاد شهریاری تجلیل شد و در اردیبهشت ماه 81 در مراسمی ویژه با حضور وزیر وقت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، دكتری افتخاری ریاضی آن دانشگاه به استاد اعطا شد.

استاد پرویز شهریاری همچنین در آبان ماه 1384 در پنجمین همایش «چهره‌های ماندگار» به عنوان چهره ماندگار آموزش ریاضیات ایران تقدیر شد.

از این استاد بزرگ بالغ بر 60 عنوان كتاب درسی ریاضیات - از جمله دروه‌ كتاب‌های درسی ریاضی سه سال اول دبیرستان نظام قدیم، دروه‌ی كامل ریاضیات دبیرستانی و كتاب‌های مسائل مربوط به آن و جبر سال سوم رشته‌ی ریاضی فیزیك و سه جلد كتاب آنالیز ریاضی - بیش از 97 كتاب كمك درسی - به صورت ترجه و تالیف - حدود 20 كتاب در زمینه‌های مختلف تاریخ، فلسفه، كاربرد و آموزش ریاضایات و 9 جلد كتاب سرگرمی در ریاضیات به دانش‌آموزان و دانش‌پژوهان ریاضی كشور ارائه شده است.

استاد شهریاری علاوه بر این آثار، حدود 14 عنوان كتاب دیگر در زمینه‌های مختلف تالیف یا ترجمه كرده‌ كه در این ارتباط می‌توان به كتاب‌های دانشمندان و هنرمندان، خانه‌ اهریمن، دانش و شبه دانش، دو درس كوتاه درباره‌ دیرین‌شناسی، قطاری كه در بعد چهارم گم شد و نظریه‌ نسبیت در مساله‌ها و تمرین‌ها اشاره كرد.

این ریاضی‌دان پر تلاش هم‌چنین از سال 1325 تاكنون حدود یك هزار مقاله در نشریات مختلف به ویژه نشریه‌های علمی و ریاضی به چاپ رسانده است.