یکشنبه 17 ژوئن 2012
گسترش رانت خواری در ایران و نتایج زیان بار آن
DR
گسترش تدریجی رانت و رانت خواری در اقتصاد ایران سابقه ای به درازای تاریخ 33 ساله نظام اسلامی حاکم بر ایران دارد. نگاهی عمیق به جامعه کنونی ایران ما را در برابر این واقعیت تلخ قرار می دهد که این سیستم در کشورما تا بدانجا گسترش یافته که مبدل به مشخصه اصلی نظام اقتصادی جمهوری اسلامی شده است.
برای بحث و گفتگو در باره این پدیده در ایران و اثراتی که بر اقتصاد کشور و تغییر ساختار های اجتماعی و سیاسی ایران دارد، میهمانان برنامه میز گرد رادیویی زمینه ها و زمانه ها عبارتند از آقایان جمشید اسدی استاد استراتژی اقتصادی در فرانسه، فریدون خاوند استاد اقتصاد در دانشگاه پاریس و رسول نفیسی استاد جامعه شناسی سیاسی در واشنگتن.
رانت یعنی به وجود آوردن نوعی انحصاربرای کسب عایدی و امتیاز برای گروه های خاص در یک جامعه. در چارچوب اقتصاد ملی، سیستم رانتی، روش های متداول و متعارف تعریف شده و مورد قبول در جامعه جهانی را دور میزند و منابع اقتصادی کشور را در دست افراد و گروهای خاصی قرار می دهد. افراد و گروه های رانت خوار در کشور، در ارتباط متقابل با حاکمیت سیاسی کشور بوده و ضمن حمایت ازحاکمیت، برای ایجاد فضای رعب و ترس در جامعه، ممانعت از حرکت جامعه به سوی کثرت گرایی و عدالت خواهی و در سرکوب مخالفان سیاسی کمک نموده، و ثروت باد آورده ای را که در شرایط رانتی حاصل گردیده با پایوران و مسئولان حکومتی تقسیم می کنند.
مجموعه این دو گروه، یعنی حاکمان و رانت خواران، الیگارشی حاکم بر جامعه را شکل می دهند.
رواج رانت خواری در ایران به سال‌های نخستین انقلاب بر می گردد. در این سال ها به دنبال ملی کردن بسیاری از صنایع و بنگاههای تولیدی، بانک ها و شرکت های خدماتی و مصادر اموال پایوران و وابستگان به رژیم گذشته، اداره بیش از 80 در صد اقتصاد کشور به دست دولت، نهادهای مذهبی و انقلابی و بنیادهای جدید می افتد. در این زمان صنایع، شرکت ها ی ملی شده و اموال و دارایی های مصادره شده عمدتاً تحت اداره سازمان صنایع ملی و بنیاد مستضعفان قرار می گیرند.
درهمین حال، حبیب الله عسگر اولادی مسلمان دبیر کل حزب مؤتلفه که در ارتباط با عناصر سنتی بازار قرار دارد، به عنوان وزیر بازرگانی وقت، کنترل کامل صادرات و واردات غیر نفتی کشور را از طریق ایجاد مراکز تهیه و توزیع کالا به دست می آورد.
وجود چنین زمینه ای در اقتصاد کشوربه تدریج خاستگاه پیدایش و گسترش دسته بندی های جدید و گروه های رانت خوار در کشور می گردد.
گروه های رانت خوار ایران، در طول تاریخ 33 ساله جمهوری اسلامی تحول و گسترش مییابند. بازاریان سنتی وابسته به گروه مؤتلفه، آقازاده ها، خودی ها، نیرو های امنیتی و از همه مهم تر سپاه پاسداران، هر یک به سهم و نوبه خود در ایجاد وگسترش سیستم رانتی در اقتصاد ایران و ایجاد منافع سرشار مالی برای خود و وابستگانشان نقش عمده ای داشته اند.
از آنچه تاکنون شاهد آن بوده ایم، اینطور استنباط می شود که استراتژی سپاه پاسداران در تسلط بر اقتصاد کشور از سال های پایانی جنگ ایران و عراق طرح ریزی گردیده و طی بیست سال اخیر و به تدریج به مرحله اجرا درآمده است. ابعاد بسیار گسترده تسلط سپاه، به عنوان بزرگ ترین گروه رانت خوار کشور بر اقتصاد ایران نه تنها از نظر اقتصادی، بلکه از جهات اجتماعی و سیاسی بسیار نگران کننده است. این جهش استراتژیکی سپاه از زمان تصدی محسن رفیق دوست بر بنیاد مستضعفان و تأسیس قرار گاه خاتم الانبیا آغاز می گردد. استراتژی تسط سپاه بر اقتصاد کشور با ایجاد شرکت سرمایه گذاری "ساتا" ، شرکت مسکن مهر و بسیاری از شرکت های تابعه در زمینه صنایع نفت و گاز توسعه می یابد. ایجاد کنسرسیوم خاتم الاوصیا در سال 1389 از 5 پیمانکار بزرگ طرح های نفت و گاز کشور که همگی تحت نظارت مستقیم، یا غیر مستقیم سپاه پاسداران می باشند، تازه ترین ترفند سپاه، این بزرگ ترین رانت خوار کشور می باشد.
با قرار داد طرح توسعه دو میدان نفتی"توسن" و "آلفا"ی شرکت نفت فلات قاره که اخیراً بین وزارت نفت و قرا گاه های خاتم الانبیا و خاتم الاوصیا به امضا رسیده است، تعداد قرار دادهای امضا شده در زمینه صنعت نفت و گاز این دو قرار گاه به بیش از 51 قرار داد میرسد که مبلغ آن بیش از 17 میلیارد دلار می باشد.
زمینه های سیاسی تسط سپاه بر صنایع سود آور کشور، از جمله صنایع نفت و گاز با انتخابات مجلس هفتم و ورود 100 سپاهی به حریم مجلس شورای اسلامی، هموار تر گردید. همانطور که میدانیم محمود احمدی نژاد، سپاهی سابق، در واقع نامزد سپاه پاسداران برای تصدی ریاست جمهوری بوده است. انتخاب محمود احمدی نژاد، راه تسلط اقتصادی، سیاسی بر کشور را برای ارگانی که قدرت نظامی-امنیتی را از پیش در اختیار دارد، هموار کرده است.
یاد آورمی شویم که این میز گرد رادیویی به دنبال انتشار کتاب تازه ای در فرانسه درباره رانت خواری در اقتصاد ایران سازمان داده شده است. این کتاب تحقیقی- گروهی، " رانت خواری در جمهوری اسلامی و ویژگیهای یک اقتصاد مصادره شده"* نام دارد که مؤلف آن جمشید اسدی است و به وسیله انتشارات "هارماتان"** پاریس به بازار آمده است.
-----------------------------------------------
* LA RENTE EN REPUBLIQUE ISLAMIQUE D’IRAN – Les mésaventure d’une économie confisquée
** Harmattan
رانت یعنی به وجود آوردن نوعی انحصاربرای کسب عایدی و امتیاز برای گروه های خاص در یک جامعه. در چارچوب اقتصاد ملی، سیستم رانتی، روش های متداول و متعارف تعریف شده و مورد قبول در جامعه جهانی را دور میزند و منابع اقتصادی کشور را در دست افراد و گروهای خاصی قرار می دهد. افراد و گروه های رانت خوار در کشور، در ارتباط متقابل با حاکمیت سیاسی کشور بوده و ضمن حمایت ازحاکمیت، برای ایجاد فضای رعب و ترس در جامعه، ممانعت از حرکت جامعه به سوی کثرت گرایی و عدالت خواهی و در سرکوب مخالفان سیاسی کمک نموده، و ثروت باد آورده ای را که در شرایط رانتی حاصل گردیده با پایوران و مسئولان حکومتی تقسیم می کنند.
مجموعه این دو گروه، یعنی حاکمان و رانت خواران، الیگارشی حاکم بر جامعه را شکل می دهند.
رواج رانت خواری در ایران به سال‌های نخستین انقلاب بر می گردد. در این سال ها به دنبال ملی کردن بسیاری از صنایع و بنگاههای تولیدی، بانک ها و شرکت های خدماتی و مصادر اموال پایوران و وابستگان به رژیم گذشته، اداره بیش از 80 در صد اقتصاد کشور به دست دولت، نهادهای مذهبی و انقلابی و بنیادهای جدید می افتد. در این زمان صنایع، شرکت ها ی ملی شده و اموال و دارایی های مصادره شده عمدتاً تحت اداره سازمان صنایع ملی و بنیاد مستضعفان قرار می گیرند.
درهمین حال، حبیب الله عسگر اولادی مسلمان دبیر کل حزب مؤتلفه که در ارتباط با عناصر سنتی بازار قرار دارد، به عنوان وزیر بازرگانی وقت، کنترل کامل صادرات و واردات غیر نفتی کشور را از طریق ایجاد مراکز تهیه و توزیع کالا به دست می آورد.
وجود چنین زمینه ای در اقتصاد کشوربه تدریج خاستگاه پیدایش و گسترش دسته بندی های جدید و گروه های رانت خوار در کشور می گردد.
گروه های رانت خوار ایران، در طول تاریخ 33 ساله جمهوری اسلامی تحول و گسترش مییابند. بازاریان سنتی وابسته به گروه مؤتلفه، آقازاده ها، خودی ها، نیرو های امنیتی و از همه مهم تر سپاه پاسداران، هر یک به سهم و نوبه خود در ایجاد وگسترش سیستم رانتی در اقتصاد ایران و ایجاد منافع سرشار مالی برای خود و وابستگانشان نقش عمده ای داشته اند.
از آنچه تاکنون شاهد آن بوده ایم، اینطور استنباط می شود که استراتژی سپاه پاسداران در تسلط بر اقتصاد کشور از سال های پایانی جنگ ایران و عراق طرح ریزی گردیده و طی بیست سال اخیر و به تدریج به مرحله اجرا درآمده است. ابعاد بسیار گسترده تسلط سپاه، به عنوان بزرگ ترین گروه رانت خوار کشور بر اقتصاد ایران نه تنها از نظر اقتصادی، بلکه از جهات اجتماعی و سیاسی بسیار نگران کننده است. این جهش استراتژیکی سپاه از زمان تصدی محسن رفیق دوست بر بنیاد مستضعفان و تأسیس قرار گاه خاتم الانبیا آغاز می گردد. استراتژی تسط سپاه بر اقتصاد کشور با ایجاد شرکت سرمایه گذاری "ساتا" ، شرکت مسکن مهر و بسیاری از شرکت های تابعه در زمینه صنایع نفت و گاز توسعه می یابد. ایجاد کنسرسیوم خاتم الاوصیا در سال 1389 از 5 پیمانکار بزرگ طرح های نفت و گاز کشور که همگی تحت نظارت مستقیم، یا غیر مستقیم سپاه پاسداران می باشند، تازه ترین ترفند سپاه، این بزرگ ترین رانت خوار کشور می باشد.
با قرار داد طرح توسعه دو میدان نفتی"توسن" و "آلفا"ی شرکت نفت فلات قاره که اخیراً بین وزارت نفت و قرا گاه های خاتم الانبیا و خاتم الاوصیا به امضا رسیده است، تعداد قرار دادهای امضا شده در زمینه صنعت نفت و گاز این دو قرار گاه به بیش از 51 قرار داد میرسد که مبلغ آن بیش از 17 میلیارد دلار می باشد.
|
یاد آورمی شویم که این میز گرد رادیویی به دنبال انتشار کتاب تازه ای در فرانسه درباره رانت خواری در اقتصاد ایران سازمان داده شده است. این کتاب تحقیقی- گروهی، " رانت خواری در جمهوری اسلامی و ویژگیهای یک اقتصاد مصادره شده"* نام دارد که مؤلف آن جمشید اسدی است و به وسیله انتشارات "هارماتان"** پاریس به بازار آمده است.
-----------------------------------------------
* LA RENTE EN REPUBLIQUE ISLAMIQUE D’IRAN – Les mésaventure d’une économie confisquée
** Harmattan
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire